Özet

Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, Batı Akdeniz Bölgesi (Antalya, Burdur, Isparta) iç kesimlerinde, turizmin kırsal üretimin tamamlayıcısı olması, kıyı bandına sıkışmış turizmin bölge içine çekilmesi ve bölgede daha yaşanabilir bir çevre üretmek adına çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışma, Bölgede bisiklet altyapısının geliştirilmesi, bisiklete olan farkındalığın artırılması ve konu kapsamında yürütülecek çalışmaların koordine edilebilmesi için yol gösterici olması amacıyla Ajans uzmanları tarafından hazırlanmıştır.

Özet

Türkiye, coğrafi yapısı, çeşitli iklim özelliklerine sahip olması ve biyolojik çeşitliliğinden
dolayı tıbbi ve aromatik bitkilerin üretilmesi konusunda önemli bir potansiyel taşımaktadır.
Apiaceae familyasından bir bitki olan anason (Pimpinella anisum L.), Türkiye’de
yaygın olarak yetiştirilmektedir.
Anason kelimesinin kökeni, Yunanca “aniemi” sözcüğüne dayanmaktadır. Latincesi adı
Pimpinella anisum dur. Anason Yunanca’da “anison”, Arapça da “anysum” adı ile anılmaktadır.
Ülkemizde anason isminin yanı sıra Gaziantep bölgesinde “nanhan” olarak da
adlandırılmaktadır.

Anason (Pimpinella anisum) ile yıldız anasonu (Illicium verum) veya Çin anasonu karıştırılmaması
gerekir. Anason küçük yeşil bir bitkidir, yıldız anason bitkileri ise büyük, yaprak
dökmeyen ağaçlardır. İsimlerinin ötesinde, iki bitki meyan kökünü andıran bir tada sahiptir.
Yıldız anason tohumu tatlı ve meyan köküne benzer, karanfil notaları ile neredeyse
siyah meyan kökü gibidir.

Anason, tıbbi olarak ve içerdiği besin maddelerine sahip Apiaceae (maydonozgiller) ailesine
ait bir türdür. Apiaceae ailesinin dünyada yaklaşık 450 cins ve 3700 türü bulunmaktadır.
Türkiye’de Pimpinella cinsine bağlı 26 tür (8 endemik), 5 alt tür ve 4 çeşit olmak
üzere 31 takson mevcuttur.

Özet

Akdeniz ikliminin karakteristik bir bitkisi olarak nitelendirilebilen defnenin anavatanı
Anadolu’dur. Akdeniz kıyılarında yetişen defne bitkisi Türkiye’nin Akdeniz, Ege, Marmara
bölgeleri ve Karadeniz bölgesinin bazı yerlerinde görülür. Defne (Laurus nobilis L.)
bir maki elemanıdır. Halk dilinde nehtel, tahnal, tefrün, tehnel, tenel, tenhel ve teynel
vb. farklı adlarla bilinir. Defne bitkisinin farklı dillerdeki isimleri; İngilizce’de laurel ve bay,
Fransızca’da laurier, Almanca’da lorbeer, İspanyolca’da laurel, İtalyanca’da alloro, lauro,
İsveçce’de lager, Yunanca’da daphane, Rusça’da lavr, Arapça’da ghar, Çince’de yueh-kuei
ve Japonca’da gekke iju şeklindedir.
Defne Akdeniz ülkelerinde yabani olarak bulunmasının yanında kültüre de alınmıştır.
Defne kurutularak geleneksel kullanımı dışında uçucu ve sabit yağı çıkarılarak pek çok
faydalı bileşeninden yararlanılmakta ve endüstriyel uygulamalara konu olmaktadır. Defnenin
kurutulmuş yaprağı, meyvelerinden ve yapraklarından elde edilen yağı çok eskiden
beri bilinmektedir. Defne yağı, parfümlü sabun yapımında, gıda, içki, ilaç, kimya ve
kozmetik sanayisinde kullanılmaktadır.
Türkiye’de defne bitkisinin kültürü sınırlı olmasından dolayı üretimin tamamına yakın
kısmı doğadan toplanarak yapılmaktadır. Defne yaprakları dalların kesilmesi biçiminde
toplanmaktadır. Defne yaprağı ihraç eden birkaç ülkeden bir olan Türkiye, dünyanın en
büyük ve kaliteli defne üreticisidir. Türkiye’nin doğal bitki ihracatı içindeki payı %10’dur.

Özet

Çörek otu (Nigella sativa L.), Ranunculaceae (düğün çiçeğigiller) ailesine dahil olan günümüzde
başta Doğu Akdeniz ülkeleri olmak üzere birçok ülkede yaygın bir şekilde
tarımı yapılan, tek yıllık, otsu, 20-50 cm boyunda bir bitkidir4. Nigella cinsine ait türler
genellikle Akdeniz ülkelerinde görülmektedir ve dünyada toplam 20 türü bulunmaktadır56.
Türkiye bitki örtüsünde ise 12 tür yayılış göstermektedir. Bunlar Nigella orientalis, N.
oxytpetala, N. lancifolia, N. latisecta, N. segetalis, N. arvensis, N. stellaris, N. sativa, N. damascena,
N. elata, N. nigellastrum ve N. unguicularis’dır7. Ancak ticari bakımdan yaygın
olarak yetiştirilen N. sativa türüdür.

Çörek otu, Doğu Akdeniz ülkeleri, Doğu ve Güney Avrupa ve Batı Asya kökenlidir. Balkanlar,
Güney Avrupa, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Hindistan’da yabani veya kültür olarak yetiştirilmektedir.
Zengin bir tarihi ve dini arka plana sahiptir. Tohumun elde edildiği bitki,
Orta Avrupa’ya (Bulgaristan, Kıbrıs, Romanya) ve Yakın Doğu’nun bir kısmına (İran, Irak,
Türkiye) özgüdür ve Fas’tan Kuzey Hindistan ve Bangladeş’e, Çin’e, Pasifik’e, Balkan ülkelerine,
Doğu Afrika’ya ve Rusya’ya kadar birçok ülkede baharat olarak kullanılmak üzere
yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir. Anavatanlarından biri olan Türkiye’de yaygın olarak
Trakya, Kuzey Anadolu, İç Batı Anadolu Bölgesi, Göller Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi’nde
tarımı yapılmaktadır.

Özet

Bu fizibilite raporu, Ekinezya Tarımı ve Endüstrisinin bölge ekonomisine ekonomik, sosyal ve çevresel katkısını analiz etmek amacıyla Antalya ili ve ilçelerinde Ekinezya üretimi ve işlenmesine yönelik bir yatırımın uygunluğunu tespit etmek, yatırımcılarda yatırım fikri oluşturmak üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda faaliyet gösteren Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı tarafından hazırlatılmıştır.

Özet

Bu fizibilite raporu, Melisa Tarımı ve Endüstrisinin bölge ekonomisine ekonomik, sosyal ve çevresel katkısını analiz etmek amacıyla Antalya, Burdur, Isparta illerinde Melisa üretimi ve işlenmesine yönelik yatırımın uygunluğunu tespit etmek, yatırımcılarda yatırım fikri oluşturmak üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda faaliyet gösteren Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı tarafından hazırlatılmıştır.

Çok yıllık otsu bir bitki olan melisa, çok fazla kullanım alanı ile son günlerde tarım sektörünün
en çok gelişen ürün gruplarından biri haline gelmiştir. Tarihte tıbbi bitkiler ve bu
bitkilerin kullanımlarına ilişkin en eski bilgiler Çin, Mısır ve Yunan tarihinden günümüze
ulaşmış olup, geleneksel tıpta halk, hastalıkları tedavi etmek için melisa bitkisini çeşitli
şekillerde kullanmıştır.
Fransa, Almanya, Bulgaristan gibi birçok Avrupa ülkesinde ve Kuzey Amerika’da melisanın
üretimi yapılmaktadır. Ülkemizde ise Kuzey ve Batı Anadolu’da doğadan yabani olarak
toplanmakta olup, Adana, Ankara, Burdur, Bursa, Düzce, Eskişehir, Hatay, Karaman,
Kütahya, Muğla, Ordu, Samsun, Çorum ve İzmir illerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Özet

Türkiye, 2019 yılında ağırlamış olduğu yaklaşık 46 milyon yabancı turist sayısı ile dünyada en çok ziyaret edilen ülkeler arasında 6. sırada yer almıştır. Aynı yılda ülkemize gelen yabancı turistlerin yaklaşık 15 milyonu Antalya, Isparta ve Burdur illerinden oluşan Batı Akdeniz Bölgesi’nde konaklamıştır. Batı Akdeniz Bölgesi Türkiye’nin turizm konaklama kapasitesinin yaklaşık %32’sine sahiptir. Bölge, Antalya ilinin sahip olduğu kitle turizmi imkânları ile Göller Bölgesi olarak tanınan Isparta ve Burdur illerinin sahip olduğu doğal zenginliklerin yanı sıra kültürel ve tarihi birçok değere sahiptir. Fakat kitle turizmi; Bölge'de turizm faaliyetlerinin kıyı şeridinde yoğunlaşması, kıyı şeridinde altyapı üzerine fazla baskı oluşması, turizmden elde edilen gelirin bölgeye eşit dağılmaması, bölge iç kesimlerinin turizm tanınırlığının baskılanması ve kırsal bölgelerden kent merkezlerine göç hareketinin hızlanması gibi bir dizi probleme sebep olmuştur. Bu problemleri çözmek adına Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı 2019 yılında turizm kapsamındaki desteklerini ekoturizm sektörüne yoğunlaştırma kararı almıştır.

Bu amaca hizmet etmek ve bölgenin doğal zenginliklerinden faydalanmak üzere, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı alternatif turizm faaliyetlerini yaygınlaştırma çalışmalarına başlamıştır.  Bu kapsamda bölgede karavan park alanları rota çalışması yürütülmüş, karavan park alanlarının yatırıma uygun hale getirilmesi sağlanarak bölgeye yatırımcı çekilmesi strateji olarak benimsenmiştir. Karavan park alanlarının belirlenmesi hususunda Ulusal Kamp ve Karavan Federasyonu (UKKF) ile iş birliği yapılmıştır. Ayrıca bölgede karavan turizminin bilinirliğini artırmak adına Güney Ege Kalkınma Ajansı ve Mevlana Kalkınma Ajansı ile iş birliği çalışması yürütülmüş, 7 ilden oluşan 3 bölgede bütünleşik karavan rotası tematik haritası hazırlama çalışması gerçekleştirilmiştir.

Özet

Türkiye, Akdeniz’e kıyısı olan diğer ülkelerle birlikte, turizm sektörü gelişmiş ülkeler arasında sayılmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yıllara göre turist sayısı ve yatak kapasitesi verilerine göre Türkiye’deki turizm hareketlerinin çoğu deniz-kum-güneş odaklı olarak kıyı bandında gerçekleşmektedir. Sınırları içinde yer alan yüksek kapasiteli oteller ile Antalya, bu turizm faaliyetleri içinde ilk sırada sayılmaktadır. Kıyı bandında gerçekleşen kitle turizmi, uygulandığı bölgelerde zaman içinde, altyapı sorunları, göç, yoğun yapılaşma, doğal ve kültürel değerler üzerinde tahribat gibi olumsuz etkilere neden olmuştur. Kitle turizminin yarattığı bu sorunların azaltılması, kaliteli turizmin geliştirilmesi ve turizmin bir kırsal kalkınma aracı olarak kullanılması düşüncesiyle Dünya’da ekoturizm uygulamaları yükselmektedir.

Lyrboton Kocain Ekoturizm Rotası, Strateji Rehberi çalışması da bu kapsamda yürütülmüş, bölgenin tüm değerleri ile birlikte planlanan ilk ekoturizm rotası olma niteliği taşımaktadır. Bu rotanın oluşturulması ile belirlenen faaliyetler üç özel amaca yönelik uygulamaları kapsamaktadır. Lyrboton Kocain Ekoturizm Rotası, Strateji Rehberi çalışmasının ilk bölümünde ekoturizme yönelik güncel akademik ve resmi veriler incelenmiş, Antalya, Türkiye ve Dünya’daki duruma dair tespitlere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise çalışma alanındaki ekoturizm potansiyeline dair incelemeler yapılmış, bölgenin doğal, kültürel, turistik ve sosyal yapısına göre ekoturizm uygulamaları önerilmiş, bunların rota üzerindeki dağılımı yapılmıştır. Son olarak ekoturizm uygulamalarının sürdürülebilirliğinin sağlanması için eğitim, farkındalık, tanıtım, markalaşma ve destinasyon yönetimine dair önerilere yer verilmiştir.

Özet

Dünya çapında ciddi örnekleri bulunan kent içi tarım uygulamalarının ülkemizde henüz yalnızca birkaç örnek barındırıyor olması, topyekûn ve sürdürülebilir kalkınma ideali bağlamında bir eksiklik olarak görünmektedir. Batı Akdeniz Bölgesi’nde halihazırda mevcut olan yüksek meyve ve sebze üretimi kapasitesi, örtü altı bitki üretimi tecrübesi, endemik bitki türlerinin yoğunluğu ve tıbbi ve aromatik bitkilere yönelik yoğunlaşma bölgede tarımsal üretimin önemini gösteren verileri oluşturmaktadır. Köylerden kentlere süren göçün ve dolayısıyla tarım alanında çalışacak yeterli sayıda işçi bulunamayışının devam edeceği öngörüldüğünde, yıllar içinde gelişmiş olan bu büyük üretim potansiyelinin giderek zayıflayacağı değerlendirilmektedir. Bu yüzden kentlerin iç kısımlarında veyahut çeperlerinde yenilikçi tarımsal üretim alanlarının tasarlanması ve buralarda yapılacak üretime halkın da katılımının sağlanması, ekonomik altyapısı tarım ve turizm üzerine kurulu olan Batı Akdeniz Bölgesi için mantıklı ve sürdürülebilir bir yöntem olarak görünmektedir. En nihayetinde, tasarlanacak bu uygulamaların; çevresel ve ekonomik sürdürülebilirlik ile bireysel ve toplumsal iyilik kaynağı olarak, bölgenin “mutlu yaşam bölgesi” olma iddiasını sürdürmesine katkıda bulunacağı umulmaktadır.

Özet

Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü bölgelere özgü olan biberiye (Rosmarinus officinalis) uçucu yağ, baharat ve ekstraktları değerlendirilen önemli bir bitkidir. Dünyada biberiye üretiminin en fazla ülkeler Tunus ve Fas’tır. Ülkemizde biberiye üretiminin büyük çoğunluğu Akdeniz ve Ege kıyılarında doğadan toplanmakta olup, İzmir, Antalya, Muğla ve Afyonkarahisar illerinde küçük ve orta ölçekli alanlarda tarımına başlanmıştır. En fazla biberiye üretiminin yapıldığı Mersin ili Tarsus ilçesi Türkiye biberiye üretiminin %75’ini karşılamaktadır. Ülkemizde biberiye ile ilgili üretim miktarı verileri Orman Genel Müdürlüğü tarafından orman tali ürünleri olarak kayıt altına alınma, toplayıcılıkta üretimler planları tamamlanmış yerlerde planlara göre ve iki yıllık periyotlarla yaptırılmaktadır. 2020 yılı itibariyle 218 ton biberiye doğadan toplanmıştır. 2021 yılında ise herbal çay veya baharat olarak yaklaşık 3.22 milyon $ değerinde toplam 868 bin ton ürün ihraç edilirken, 1.42 milyon $ ithalat değerinde 792 bin tona ürün ithal edilmiştir. Diğer taraftan yaklaşık 2.3 ton biberiye yağı (99.4 bin $) ithal edilmiş, 11 tonda (20.7 bin $) ihraç edilmiştir.

Özet

Capparaceae familyasına ait değerli bir ilaç ve gıda bitkisi olan kapari (Capparis sp.)’nin dünyada yıllık ortalama 10.000 ton civarında üretimi olduğu tahmin edilmektedir. Dünyada İspanya, Fas ve Türkiye’nin söz sahibi olduğu kapari 1980’lerden sonra ekonomik önem kazanmasıyla birlikte üretim alanlarına da girmiş ve hem doğadan hem de tarım alanlarından üretim artmıştır. Ülkemizde Burdur ilinin liderliğinde kapari tarımı Antalya, Kırıkkale, Muğla, Tekirdağ gibi illerde kapari üretimi yapılmaktadır.

Özet

Türkiye’de kekik, baharat ve uçucu yağ ticaretinde önde gelen önemli tıbbi ve aromatik bitkilerden birisidir. Ülkemiz kekik türleri (Origanum, Thymus, Thymbra, Satureja vb.) bakımından oldukça zengin bir floraya sahip olmasının yanında, yüksek üretim miktarı ile birlikte dünya lideri ülke konumuna ulaşmış, “Türk Kekiği” marka değeri ile uluslararası standartlarda kabul görmüştür. Ülkemizde kekiğin üretim alanları başta Denizli olmak üzere Manisa, Uşak, Kütahya, Aydın, Antalya ve Hatay illerinde bulunmaktadır. Kekik üretiminde Türkiye’den başka  İspanya, Fransa, İtalya, Şili, Meksika ve Suriye'de kekik üreten önemli ülkeler olarak öne çıkmaktadır. Ülkemizde 172 bin da alanda kekik tarımı yapılmakta ve toplamda 23.8 bin ton ürün elde edilmektedir. Diğer taraftan yaklaşık 2.2 bin ton kekik de doğadan toplanmaktadır. Elde edilen ürün baharat olarak en fazla Almanya, ABD, Kanada, Fransa ve Birleşik Krallık ülkelerine ihraç edilirken, kekik yağı ihracatında Macaristan başta olmak üzere ABD, Almanya, Kanada ve İspanya ülkeleri ilk sıralarda yer almaktadır.

Özet

Papatyada Matricaria recutita (Alman papatyası) ve Chamaemelum nobile (Anthemis nobilis-Roman papatyası) türlerinin tarımı yoğun bir şekilde yapılmaktadır. Her iki türde bitkisel ve kimyasal içerik nedeniyle birbirinden farklıdır. Alman papatyası uçucu yağında chamazulene ve α-bisabolole ile zengin fenolik ve flavonoid içeriğinden dolayı Orta Avrupa’da yoğun bir şekilde ilaç olarak kullanılmaktdır. Ülkemiz doğal florasında M. recutita’ya ait üç alt tür bulunmasına karşın camazulene içermemesinden dolayı dış pazarda kabul görmemektedir. Ülkemizde az da olsa yapılan papatya üretimleri yurt dışından getirilen chamazulene içeriği yüksek genotipler ile yapılmaktadır.

Özet

Dünyada 600 türü bulunan ölmez çiçek bitkisinin sadece Helichrysum italicum türünün alt varyetelerinin tarımı yapılmaktadır. Bu alt varyeteler arasında parfümeri ve kozmetik sektöründe en fazla kabul gören tür İtalya ve Fransa (özellikle Corsica adası) florasında bulunan subp. italicum ve subp. microphyllum alt türleridir. Günümüzde dünyada en fazla ölmez çiçek üretimi Hırvatistan’da yapılmakta ve 3 ton civarında uçucu yağ üretildiği tahmin edilmektedir. Bosna-Hersek, Arnavutluk, ve Fransa’da ölmez çiçek üreticisi ülkelerin başında gelmektedir. Ülkemizde ise ölmez çiçek üretim alanları konusunda net bir veri bulunmamaktadır. Ancak Manisa, İzmir, Burdur, Ankara, Balıkesir, Çanakkale, Kütahya, Afyonkarahisar ve Isparta illerinde küçük alanlarda üretimlerin olduğu bilinmektedir.

Özet

Bu çalışmada tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisinin Isparta ili tekstil ve hazır giyim sektörüne etkileri ele alınmıştır. Çalışma kapsamında ulusal ve uluslararası çeşitli kaynaklarda yer alan konu ile ilgili makaleler, haberler, analizler, ticari veriler incelenmiş; sektörün hedef pazar ülkelerindeki güncel durumlarla ilgili olarak dış ticaret temsilciliklerimizden bilgi alınmış; Isparta'da faaliyet gösteren sektör temsilcileri, paydaşlar ile görüşmeler ve çevrimiçi anketler yapılarak elde edilen bulgular ile sonuç raporu oluşturulmuştur.

Özet

Son yıllarda tüm dünyada popüler hale gelen ekoturizm üzerine hazırlanan bu raporun, kitle turizmine bir alternatif olarak ön plana çıkan ekoturizm faaliyetleri için Batı Akdeniz Bölgesi’ndeki çeşitli olanakları ortaya koyması ve yatırımcılara yol göstermesi açısından faydalı olması amaçlanmıştır.